dr Julita Wojtaszek - Lis, ortodonta *

Aparaty ortodontyczne dla dzieci i dorosłych. Leczenie wad zgryzu.
Im wcześniej zaczniemy korygować wadę zgryzu, tym lepiej. W wypadku niektórych wad warto jednak poczekać na odpowiedni moment w rozwoju dziecka.  

Proste zęby ważne są nie tylko ze względów estetycznych. Krzywy zgryz bowiem może powodować wiele problemów zdrowotnych, jak: choroby przyzębia, rozchwianie i wysuwanie się zębów, a nawet zaburzenia w stawach skroniowo-żuchwowych, co objawia się m.in. bólami głowy. Nieprawidłowe ustawienie zębów utrudnia dokładne ich wyczyszczenie, odkłada się na nich płytka bakteryjna i kamień nazębny.

Korygowanie krzywego zgryzu najlepiej zacząć już po wymianie zębów mlecznych na stałe. U dzieci mogą pojawić się takie wady jak:
Tyłozgryz - cofnięcie żuchwy w stosunku do zębów szczęki.
Zgryzy krzyżowe - to odwrotne zachodzenie zębów.
Zgryzy otwarte i zgryzy głębokie (zbyt duże zachodzenie zębów górnych na dolne w odcinku przednim).
Przodozgryz - nadmierne wysunięcie żuchwy ku przodowi lub zahamowania wzrostu szczęki.

Przyczyną wad zgryzu sa najczęściej nawyki, tj. ssanie smoczka, obgryzanie paznokci. niektóre wady zgyzu sa dziedziczne. Dla dzieci w wieku 7-9 lat najodpowiedniejsze są tzw. aparaty zdejmowane. Nosi się je w nocy i przez kilka godzin w ciągu dnia (im dłużej, tym szybciej można się spodziewać efektów leczenia). Dziecko może wyjąć go w każdej chwili. Mały pacjent, które nosi aparat ruchomy musi być pod stałą kontrolą ortodonty. Zazwyczaj wizyty wyznacza się raz w miesiącu. Leczenie zwykle trwa 3-4 lata. Aparaty ruchome trzeba myć po każdym wyjęciu. Należy je przechowywać w suchym pudełeczku, a przed założeniem zwilżyć w wodzie.

Dla młodzieży (powyżej 13. roku życia) i dorosłych bardziej odpowiednie są aparaty stałe.
Składają się one z zamków i pierścieni, które są przyklejane specjalnym klejem do szkliwa. Do nich mocowany jest sprężysty drut, który działa na zęby w określony sposób. Dzięki temu można je nie tylko dowolnie przesuwać, ale również obracać.

Zanim ortodonta wykona i założy aparat, konieczne są odpowiednie badania. Podczas pierwszej wizyty lekarz dokładne mierzy uzębienie i robi tzw. wyciski szczęki i żuchwy. Trzeba także zrobić zdjęcia RTG (panoramiczne szczęki i żuchwy - pantomogram oraz badanie cefalometryczne – zdjęcie boczne czaszki). Czasem konieczne jest zdjęcie rtg nadgarstka. W ten sposób ustala się, czy kości jeszcze rosną. Na podstawie wycisków i pomiarów wykonuje się gipsowe modele całego uzębienia, dzięki którym można dobrać odpowiedni aparat.

Przed założeniem aparatu trzeba wyleczyć wszystkie ubytki, wyczyścić zęby z osadów i kamienia, zlikwidować wszystkie stany zapalne. Konieczne bywa również usunięcie niektórych zębów. Decyzje o tym podejmuje lekarz na podstawie szczegółowych badań. Ortodonta zwykle wybiera do usunięcia zęby martwe lub z dużymi wypełnieniami, czyli te najmniej wartościowe.

Pacjent może wybrać, jaki chce mieć aparat – prawie niewidoczny, przezroczysty lub biały czy przeciwnie – kolorowy lub nawet we wzorki.

Leczenie wad zgryzu u nastolatków trwa na ogół 2-3 lata. W tym czasie pacjent powinien odwiedzać lekarza co 4-6 tygodni. Podczas tych wizyt ortodonta kontroluje postępy leczenia oraz reguluje siłę nacisku aparatu na zęby.

O tym trzeba pamiętać:

1. Aparat trzeba nosić określoną liczbę godzin w dzień i w nocy, tak jak to zalecił ortodonta. Zwykle zaczyna się od 30 minut dziennie. Potem pacjent powinien nosić aparat minimum 3-4 godziny dziennie i całą noc. 
2. Dokładnie umyty aparat zakłada się na dokładnie wyszczotkowane zęby. 
3. Czysty aparat należy przechowywać w specjalnym pudełku. 
4. Aparat trzeba konserwować. Raz na tydzień trzeba oliwić śrubę w aparacie. Jeżeli aparat zajdzie kamieniem. można od czasu do czasu odkamienić go, namaczajac w roztworze kwasku cytrynowego.
5. Co miesiąc należy odwiedzać ortodontę, który skontroluje postępy leczenia. 

Dla dorosłych

Leczenie wad zgryzu można zacząć w każdym wieku. Trzeba jednak pamiętać, że im później się na to zdecydujemy, tym dłużej będziemy nosić aparat.

Plan leczenia osób dorosłych ortodonta zwykle ustala z innymi specjalistami: periodontologiem (specjalista chorób przyzębia), implantologiem czy chirurgiem. Noszenie aparatu często jest uzupełnieniem leczenia protetycznego lub periodontologicznego. Czasem zaś może takie leczenie zastąpić. Dzięki odpowiedniemu przesunięciu i wyrównaniu zębów można np. zlikwidować szpary między nimi i wówczas nie będzie konieczne stosowanie protez.

Ceny:

• Dzieciom do 12. roku życia przysługuje leczenie ortodentyczne z wykorzystaniem aparatów zdejmowanych za darmo, refundowane przez NFZ. Bez refundacji taki aparat kosztuje kosztuje 500-1000 zł. 
• Konsultacja – 50-100 zł.
• Pierwszy aparat stały - 1300 - 3000 zł.
• Kontrole aparatu zdejmowanego - 50-100 zł,
• Kontrola aparatu stałego - 100-300 zł.  

Uwaga!

W trakcie leczenia niezwykle ważna jest higiena jamy ustnej - pod aparatem mogą się gromadzić resztki pożywienia. Jeśli nie będziemy starannie czyścić zębów po każdym posiłku, może to powodować próchnicę i być przyczyna nieprzyjemnego zapachu z ust. Do czyszczenia zębów, na które nałożony jest aparat, używa się specjalnych szczoteczek, nici dentystycznych (są sztywniejsze niż zwykłe) i płukanek.

* autorka poradnika jest lekarką ortodontką, starszą asystentką w Szpitalu Klinicznym Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Przyjmuje także w Centrum Stomatologii UNIDENT w Warszawie.

http://www.unident.pl/

tel: (22) 669 80 90