Jak dbać o wątrobę. Profilaktyka chorób wątroby. Zagrożenia dla wątroby. Wirusowe zapalenie wątroby. Leczenie wątroby. Marskość wątroby.

Wątroba, wbrew dość powszechnemu mniemaniu, nie boli, ponieważ nie jest unerwiona. Jednak niewłaściwie traktowana powiększa się i uciska sąsiadujące z nią narządy. Odczuwamy wówczas gniecenie w boku, które potocznie nazywamy bólem wątroby. Ten największy ludzki organ, ważący ok. 2 kg znajduje się w prawym podżebrzu. Dzieli się na kilka części zwanych płatami. Komórki wątroby noszą nazwę hepatocytów. Ich duże i powtarzające się uszkodzenia zaburzają pracę wątroby.

Wątroba pełni kluczowe funkcje w organiźmie, nazywana jest nawet fabryką chemiczną, kucharzem i lekarzem organizmu. W wątrobie przetwarzane są składniki odżywcze na substancje lepiej przyswajalne, np. skrobia na cukry proste. Wytwarza żółć niezbędną do trawienia oraz heparynę, która reguluje krzepliwość krwi. Produkuje cholesterol konieczny, by każda komórka prawidłowo funkcjonowała oraz lipoproteiny. Gromadzi glikogen (zapasowe paliwo organizmu), witaminy A, B12 i D, żelazo oraz znaczne ilości krwi. Rozkłada i neutralizuje wszelkie toksyny, które docierają do niej z pokarmem, przez wdychane powietrze oraz produkowane przez organizm. W wątrobie dochodzi też do przemian hormonów.
Wątroba jest bardzo wyrozumiałym organem, potrafi wybaczyć nam rozmaite przewinienia wobec niej, ale do czasu. Organ ten ma duże zdolności regeneracyjne. Można usunąć jeden z dwóch jej płatów, np. do przeszczepu bądź z przyczyn leczniczych, ponieważ usunięty plat się regeneruje. Jednak zbyt duże i często się powtarzające uszkodzenia komórek wątroby (hepatocytów) powodują zaburzenia w regeneracji, może zostać zniszczona architektura narządu, w wyniku czego ustają funkcje organu.

Największe grzechy wobec watroby

Alkohol.
Pity regularie i w dość dużych ilościach powoduje uszkodzenia hepatocytów, w miąższu wątroby tworzą się zwłóknienia i dochodzi do marskości wątroby.
Posiłki, zbyt obfite i jedzone rzadko.
Jeśli jemy rzadko, ale obfite posiłki, np. tylko trzy razy dziennie, wątroba zmuszana jest do nadmiernego wysiłku. Poza tym duże przerwy między posiłkami sprzyjają tworzeniu się kamieni  żółciowych. Szkodliwy jest również pośpiech podczas jedzenia. Należy jadać 5-6 niewielkich posiłków w regularnych odstępach czasu, co 3-4 godziny. Dzięki temu wątroba nie będzie przeciążona, zwłaszcza jeśli posiłki będą lekkie.
Niewłaściwa dieta.
Szkodzą zwłaszcza tłuste posiłki, ponieważ, aby strawić tłuszcz wątroba musi bardzo intensywnie pracować. Największego wysiłku wymaga rozłożenie tłuszczów zwierzęcych, bogatych w cholesterol , takich jak te znajdujące się np. w kotlecie schabowym  czy golonce. Przeczytaj poradnik w portalu na temat odpowiedniej diety w profilaktyce i chorobach wątroby wraz z przykladowym jadłospisem i przepisami. Link poniżej.
Nadwaga.
Zdarza się, że nadwaga jest spowodowana nieprawidłową pracą wątroby. Częściej jednak, to nadwaga powoduje stłuszczenie tego organu. Najbardziej niebezpieczna jest tzw. otyłość brzuszna. Stłuszczenie wątroby prowadzi  do stanu zapalnego i włóknienia narządu. O chorobie może świadczyć zbyt niski poziom tzw. dobrego cholesterolu HDL i za wysokie stężenie trójglicerydów we krwi. Czytaj więcej - kliknij:
Otyłość brzuszna najbardziej niebezpieczna
Niewłaściwe odchudzanie.
Zbyt drastyczne diety odchudzające powodują nadmierne zagęszczenie się żółci w pęcherzyku żółciowym, w ten sposób tworzą się kamienie. Najleprze są niskokaloryczne diety odchudzające. Zobacz: poradniki o dietach odchudzających
Leki.
Preparaty, które zażywamy, trafiają do watroby, niektóre w niej ulegają różnym przemianom. Efektem tych przemian mogą być toksyny, czasem bardzo szkodliwe dla wątroby. Nadużywanie leków może więc prowadzić do uszkodzenia komórek wątroby. Dotyczy to zwłaszcza leków przeciwzpalnych, przeciwbólowych i antybiotyków.

Niebezpieczne wirusy
Wirusowe zapalenie wątroby typu A, B i C ma bardzo poważne konsekwencje, prowadzi do marskości wątroby, a niekiedy jest przyczyną nowotworu tego organu. Najskuteczniejszą ochroną przed wirusami są szczepienia, ale chronią one tylko przed WZW, typu A i B. Na WZW typu C nie ma szczepionki. Najlepiej przyjąć szczepionkę skojarzoną przeciw A i B. Konieczne są trzy dawki, druga po miesiącu od pierwszej, a trzecia po pół roku. Zaleca się też podanie dawki przypominającej po roku. Szczepienie chroni przez ok. 10 lat.  Koszt szczepionki skojarzonej to ok. 120-150 zł
WZW typu A, czyli żółtaczka pokarmowa jest chorobą brudnych rąk, ponieważ przenosi się przez kontakt z zakażonym jedzeniem lub wodą. Aby się chronić, trzeba dbać o higienę, czyli myć ręce, zwłaszcza po wyjściu z toalety i przed jedzeniem, nie jeść niemytych owoców.
WZW typu B i C przenosi się przez kontakt z zakażoną krwią i podczas stosunków płciowych. Podczas wizyty u dentysty, fryzjera, w szpitalu, ambulatoriu trzeba mieć na uwadze, czy używane są narzędzia jednorazowego użytku, a pozostałe są sterylizowane. Jeśli nie mamy stałego partnera, podczas stosunków seksualnych zawsze trzeba używać prezerwatyw.

Badania wątroby
Na początku lekarz zwykle zleca badania krwi, tzw. próby wątrobowe (oznaczenie m.in. poziomu bilirubiny – głównego barwnika żółci, niektórych białek i enzymów). Pomocne są także badania obrazowe, przede wszystkim ultrasonografia, która umożliwia dość dokładne obejrzenie wątroby. Jednak przy poważnych problemach bardziej pomocna jest – precyzyjniejsza od USG – tomografia komputerowa tego narządu, scyntygrafia lub rezonans magnetyczny. Lekarz hepatolog może też zlecić biopsję, czyli pobranie komórek wątroby do badania mikroskopowego.

Leczenie wątroby
W leczeniu wątroby duże znaczenie ma odpowiednia dieta (zobacz link poniżej). W przewlekłych chorobach wątroby stosuje się również leczenie farmakologiczne. Jest ono długotrwałe i nie zawsze udaje się w pełni wyleczyć chorobę. W zdecydowanej większości przypadków udaje się co najmniej powstrzymać postęp choroby wątroby. W najcięższych przypadkach, kiedy farmakologia jest nieskuteczna, lekarze mogą podjąć decyzję o przeszczepieniu wątroby.

Zobacz nasz poradnik na temat diety w chorobach wątroby wraz z przykładowym menu i przepisami, kliknij:
dieta w chorobach wątroby