dr Jacek Tulimowski

Każdy z nas wielokrotnie w ciągu swojego życia narażony jest na różnego rodzaju urazy: zranienia, oparzenia, zabiegi chirurgiczne / cięcie cesarskie, nacięcie krocza, operacje tarczycy, wyrostka, piersi.

Czym jest blizna?
W wypadku każdego większego urazu uszkodzona skóra zostaje uzupełniona zastępczą tkanką, czyli blizną.
Należy pamiętać, że blizna zawsze odróżnia się od zdrowej skóry. Blizna powstaje po nawet najmniejszym urazie. Różny może być tylko efekt kosmetyczny, czyli wygląd blizny, jej wielkość i umiejscowienie.
Niestety u niektórych osób procesy naprawcze przebiegają zbyt intensywnie. Dlatego blizna staje się gruba, wypukła i twarda ( tzw. blizna przerostowa) lub rozrasta się w sposób niekontrolowany rozszerzając poza granice uszkodzenia ( tzw. bliznowiec-keloid). Na sposób gojenia się skóry po urazach ma wpływ wiele czynników takich jak:
-miejsce i rozległość urazu
- warunki gojenia rany (m. in. rozciąganie brzegów rany )
-infekcje
Duże znaczenie mają genetyczne predyspozycje do prawidłowego gojenia lub -tworzenia nieprawidłowych blizn. U osób ze skłonnością do nieprawidłowego gojenia blizny przerostowe i bliznowce mogą pojawić się w wyniku nawet wydawało by się niewielkich uszkodzeń skóry powstałych np. po szczepieniach, ukąszeniach owadów czy zmianach trądzikowych.
Pamiętajmy, że nawet po najlepiej wykonanym zabiegu chirurgicznym może powstać kosmetycznie brzydka blizna.

Leczenie blizn

Istnieje wiele metod leczenia przerostowych blizn i bliznowców. Mamy do dyspozycji metody inwazyjne takie jak korekcja chirurgiczna blizn, lub podawanie w  miejsce blizny w formie zastrzyków takich leków jak: sterydy, 5-fluorouracyl, interferon, a także laseroterapia czy krioterapia. Ich skuteczność jest bardzo różna i często kończy się nawrotem zmian bliznowatych. Lepsze efekty można osiągnąć łącząc różne techniki lecznicze. Pamiętajmy, że inwazyjne zabiegi wiążą się z większym ryzykiem powikłań, są dość obciążające dla pacjentów i nie zawsze łatwo dostępne i do tego kosztowne (zabiegi laserowe to wydatek rzędu kilkuset do ponad tysiąca złotych a koszty zabiegu chirurgii plastycznej zwykle przekraczają kilka tysięcy złotych ).

Metody nieinwazyjne

Alternatywą są metody nieinwazyjne. Należy do nich m. in. presoterapia (czyli leczenie uciskiem). Niestety jest to leczenie długotrwałe i wymaga ze strony pacjenta dużej dyscypliny (wielomiesięczne noszenie specjalnie przygotowanych opatrunków lub odzieży uciskowej).
Bezpiecznym, pozbawionym wielu działań nie pożądanych i łatwym do zaakceptowania dla pacjentów sposobem leczenia jest stosowanie bezpośrednio na  bliznę różnych leków. Możemy stosować sterydy, materiały silikonowe, preparaty zawierające wyciąg z cebuli morskiej, heparynę, masę perłową.
Skuteczność leczenia miejscowego w przypadku już istniejących blizn przerostowych i keloidów wydaje się ograniczona choć mało jest dobrze kontrolowanych badań klinicznych oceniających siłę działania wielu z tych składników.

Leczenie już istniejących przerostowych blizn i bliznowców jest trudne, kosztowne i wiąże się z dużym ryzykiem nawrotów (ok. kilkunastu do 100%) w zależności od pacjenta i wybranej metody terapeutycznej. Często wiąże się z cierpieniem fizycznym i psychicznym pacjentów. 
Najlepszym sposobem jest (we wczesnym etapie gojenia) przeciwdziałanie tworzeniu się nieprawidłowej blizny. Obecnie zgodnie z obowiązującymi wytycznymi żele silikonowe są zalecane jako postępowanie pierwszego rzutu w profilaktyce nieprawidłowego bliznowacenia. To standardowe postępowanie po zabiegach chirurgii plastycznej. Mogą być stosowane w bardzo wczesnym etapie gojenia (po zamknięciu się rany), a więc o wiele wcześniej niż inne preparaty takie jak sterydy czy wyciąg z cebuli morskiej.